Przydomowy sad to marzenie niejednego ogrodnika. Wiosną drzewka owocowe obsypują się delikatnymi kwiatami i są wielką ozdobą ogrodu, a latem i jesienią obdarowują nas aromatycznymi owocami. Jednak sad, nawet nieduży wymaga sporo prac i doglądania. Zacznijmy jednak od początku. Zastanówmy się jakie miejsce w ogrodzie przeznaczyć na sad, jak przygotować grunt przed nasadzeniami oraz jakie odmiany drzewek owocowych wybrać. Następnie dowiedzmy się które zabiegi pielęgnacyjne są niezbędne, by drzewka rosły zdrowo i obficie plonowały.
Idealne miejsce na sad
Drzewka owocowe przeważnie preferują stanowiska słoneczne, ale także osłonięte od silnych wiatrów. Miejsce, w którym rosną drzewka może osłaniać na przykład płot lamelowy. Gleba powinna być przepuszczalna i próchnicza. Jeśli w miejscu na sad gleba jest mało zasobna, wzbogaćmy ją kompostem, lub w ogóle wymieńmy ją na glebę bardziej wartościową. Drzewka owocowe można sadzić na wiosnę, ale także jesienią.
Jakie drzewka owocowe wybrać?
Zależy to od wielkości naszego sadu. Gdy planujemy niewielki sad wybierzmy odmiany niskopienne, które nie osiągają dużych rozmiarów. Gdy mamy dużo miejsca możemy pokusić się o odmiany wysokopienne. Wybór drzewka powinien też zależeć od tego czy jest to odmiana samopylna, czy do wytworzenia owoców potrzebuje zapylaczy, w postaci innych drzewek owocowych. Do małego sadu wybierzmy odmianę samopylną. Gdy tworzymy duży sad możemy wybrać dużo różnych odmian, które będą się wzajemnie zapylały. Obecność zapylacza jest niezwykle ważna dla wielkości plonów.
Zastanówmy się także na jakie potrzeby będziemy pożytkować zebrane owoce. Niektóre odmiany najlepiej smakują na świeżo, inne idealnie nadają się do przetworów, niektóre można mrozić, inne długo przechowywać. Oczywiście kierujmy się także naszymi upodobaniami smakowymi – jabłka słodkie, a może bardziej kwaskowate? Dobierzmy odmianę pod nasze potrzeby.
Planując sad wybierzmy odmiany o różnych okresach owocowania. Wybierając odmiany wczesne, średnie i późne zapewnimy sobie ciągłość plonów od lata do jesieni.
Zabiegi pielęgnacyjne w sadzie
Gdy w naszym ogrodzie powstanie już sad musimy go uważnie pielęgnować.
Już w lutym wykonuje się sporo zabiegów ważnych w pielęgnacji drzewek i krzewów owocowych. Przycinanie i opryski można stosować tylko w tym czasie.
Opryski
Profilaktyczne opryski drzewek owocowych mają chronić je przed popularnymi chorobami i szkodnikami, które niestety mogą zniweczyć nasze marzenia o obfitych plonach. Opryski wykonujemy w fazie gdy liście są jeszcze w pąku i przy dodatniej temperaturze powietrza, w bezwietrzny i słoneczny dzień. Wykonujemy je nawet gdy drzewka nie mają jeszcze oznak chorób, mamy je przed chorobą ochronić, gdy pojawią się jej objawy na oprysk będzie za późno. Pamiętajmy, by ze środków ochrony roślin zawsze korzystać z rozwagą i ściśle stosować się do wskazówek umieszczonych w instrukcji danego preparatu.
Przycinanie
To podstawowy zabieg przy pielęgnacji drzewek. Na wiosnę przeprowadzamy cięcie, które ma na celu uformowanie korony drzewka. Wycinamy także pędy, na których drzewko nie owocuje. Jeśli nasza odmiana owocuje na pędach dwu- i trzyletnich wycinamy pędy starsze oraz część pędów jednorocznych. Latem wycinamy wyrastające tzw. wilki, czyli dzikie, młode i rosnące sztywno do góry pędy. Wycinamy je ponieważ ograniczają dostęp światła i niepotrzebnie obciążają drzewo. Gałązki pozostałe z przycinania, po ich rozdrobnieniu mogą trafić na kompostownik (wyłącznie zdrowe) lub do drewutni.
Przerywanie niedojrzałych owoców
Gałąź drzewka nadmiernie obciążona owocami może łamać się i pękać. Dlatego część dojrzewających owoców warto usunąć. Często tego nie robimy - cieszy nas obfitość zawiązanych owoców. Przerywanie wpływa jednak korzystnie na ich jakość. Po wykonanym zabiegu owoców będzie mniej, ale będą większe i smaczniejsze.
Ochrona przed mrozem
Na zimę osłaniamy drzewka pochodzące z ciepłych rejonów np. brzoskwinię czy morelę. Większość jabłonek czy gruszy jest mrozoodporna i powinna poradzić sobie bez osłon. Warto jednak zwrócić uwagę na wymagania odmian, które posiadamy. Dużym zagrożeniem dla drzewek owocowych są wiosenne przymrozki. Gdy nadchodzą drzewka zazwyczaj mają już zawiązane pąki kwiatowe. Gdy mróz je zniszczy, możemy zapomnieć o owocach. Musimy więc obserwować prognozę pogody i w razie czego osłaniać nasze drzewka agrowłókniną.
Zimą konieczny jest także zabieg bielenia, który zabezpiecza korę przed pękaniem. Pień drzewa należy pomalować w grudniu mlekiem wapiennym, a zabieg powtórzyć jeszcze w lutym. Nie wykonujemy go jedynie u młodych okazów.
Jeśli ciągle wahamy się z założeniem przydomowego sadu zwróćmy uwagę na kwitnące w kwietniu drzewka owocowe. Ich delikatne białe lub różowe kwiaty są bardzo dekoracyjne, a do tego miododajne. Jeśli to nas nie przekonuje przypomnijmy sobie smak jabłka zerwanego prosto z drzewa. Tak, właśnie dlatego warto posiadać w ogrodzie choć kilka drzewek owocowych, które wiosną jako jedne z pierwszych będą zdobić, a latem i jesienią dostarczą nam pysznych i zdrowych owoców.
